KADER
Kader:Takdir,yazı

"Sizden önceki millerlerin helakı kader konusunu çok araştırmalarındandır"Ayet

Her canlının bir alın yazısı vardır.Allah'ın katında Ana kitap vardır.Bütün canlıların yaşayacağı olayların hepsi bu kitapta mevcuttur.
" Allah dilediğini imha eder, dilediğini de yerinde bırakır. Ana kitap O'nun katındadır."(Rad suresi 39)
Yani;Allah dilediği varlığın kaderi ile ilgili şeyi siler.Dileğini de değiştirmez sabit tutar."

Allah'ın her şeyi önceden takdis etmesi bizi bağlamak olmaz mi? Nasıl olsa O'nun takdiri dışına çıkamayacağımıza göre, bizi yaptıklarımızla sorgulaması adalete nasıl yakışır? sorusu, kader konusunda inceden inceye düşünmeyen herkesin kafasını meşgul eden bir sorudur. Bunu tek cümle ile: "Bir şeyin nasıl olacağını bilmek, o şeyi öyle olmaya mecbur etmek demek değildir" diye cevaplayabiliriz.

Yani Allah (c.c.) neyin iyi, neyin kötü olduğunu bildirmişve insana iyiyi de kötüyü de dileyebilme (irade) ve yapma gücü vermiştir. Dolayısı ile insanın, kötüyü dilemesi ve yapması halinde cezalandırılması normaldır.

Meselâ bir tanıdığımızın, bir hafta sonra sabah uçagı ile Ankara'ya gideceğini, orada bir genel müdürle görüşüp Eskişehir'e geçeceğini, orada da bir akrabasını ziyaret edip trenle Istanbul'a döneceğini bilmiş ve bunu aynen yazmış olsak, günü gelince de o, bunları aynen uygulasa, biz önceden öyle yazdığımız için o da bunları yapmak zorunda kaldı, diyebilir miyiz?

Işte Allah da herşeyi, bu arada kimin iradesini nasıl kullanacağını önceden bildiği için takdir etmiş, yani bilmiştir. Yoksa o yazdığı için insanlar öyle yapmak zorunda kalmamıştır.
Yani insan kendi eylemlerinin sonucunu kendi belirler. Iradesini iyi ya da kötü yöne çevirir, gücünü de o doğrultuda kullanır. Allah da onun diledigi ve gücünü kullandığı fiili yaratır.

Böylece hayrı da şerri de yaratanın Allah olduğu anlaşılır. Ne var ki, hayrı yani iyıliği severek, şerri, yani kötülüğü de sevmeyerek, sırf kulunun iradesi ve gücü o yönde olduğu için yaratmıştır.

Kader İki Kısma Ayrılır:

1)Kaderi Muallak (Değişebilir Kader)

Kaderi muallak yapılan bir hayr işiyle veya bir duayla değişebilir.Mesela bir trafik kazası geçireceksiniz ve ağır yaralanacaksınız.Yaptığını bir hayırlı iş veya aldığınız bir hayır duası neticesinde bu kazadan hiç yara almadan kurtuldunuz.İşte kaderi muallak budur.Halk arasında verilmiş sadakası varmışta kurtulmuş denir.eğer bu kazada ağır yaralanmanız kaderi mektub olsaydı bu kaderden kaçınılması imkansızdı.Hiç birşey bu kazada yaralanmanızı engelleyemezdi.

2)Kaderi Mektub(Değişmeyen,Kaçınılmaz Kader)

Ecel bu kaderin içindedir.Ana kitapta ne zaman öleceğiniz yazıyorsa o zaman ölürsünüz.İyilikte yapsanız,kötülükte,duada etseniz bu kader asla değişmez.

Biz yaşadıklarımızın hangisi değişebilir hangisi değişmez bilmiyoruz.O yüzden herşeyi değişebilir kabul edip ona göre hayırlı işler yapıp amellerimizin doğruluğuna dikkat etmeliyiz.Eğer nasıl olsa kaderimiz yazılmış,ahiretteki yerimiz belli diyerek kendimizi serbest bırakır günah işlersek cennetlik olan kaderimiz birden cehennemlik olabilir.Bunu kimse bilemez.

İnsanlar Yaşadıklarının hangisi değişebilir kadere,hangisi değişmeyen kadere bağlı olduğunu bilmedikleri için günahlardan kaçar,helalleri yaparlar.Böylece günahlardan kaçarak kaderinin bir kısmını değiştirecek belalardan kurtulurlar.
Bazen rüyalarımızda kader bize malum olabilir.

Mesela:Bir kişi rüyasında bineceği uçağın düşeceğini görür ve o gün o uçağa binmez ve kurtulur.Bir kişi rüyamda uçağımın düşeceğini gördüm ve o uçağa binmedim veya binmem diyebilir fakat rüyasında gördüğüne inanarak kesin uçak düşecek derse günah işlemiş olur.Çünkü geleceği Allah'tan başkası bilemez.
Eğer Sizin diledikleriniz,Allah'ın dilediklerine denk gelirse olur.
siz çalışıp çok para kazanmak istiyorsunuz,eğer Allah'ta sizin çok para kazanmanızı istiyorsan bu isteğiniz yerine gelir.Eğer Allah sizin çok para kazanmanızı istemiyorsa ne kadar çalışırsanız çalışın o para size gelmez.

Kader:Ana kitapta yazılı olanlardır.
Kaza:Ana kitapta yazılı olanların vakti gelince hayatta yaşanmasıdır.

Hayrın ve şerrin yaratıcısı Allah'tır.Talibi ise insandır.Herşey hayır(iyi)olsaydı,imtihan olunacak birşey olmazdı.
Şerr(kötü)var imtihan var.

İnsana hayrı ve şerri yaptıran Cüz-i İradedir.Allah insana günah işletmez.İnsanın isteğine göre hayrı ve şerri yaratır.
Hayrı ve şerri tayin etme gücü Allah'tadır.İnsanlar hayrı ve şerri bilemez.Bazen hayır zannettikleri şerr,şerr zannettikleri ise hayr çıkar.

"Bazı şeyler vardır ki siz ondan hoşlanmazsınız halbuki o sizin için hayrdır.Bazı şeylerde vardır ki siz ondan hoşlanırsınız halbuki o sizin için şerrdir."(Bakara-216)İnsanların işi hayra koşmaktır ama bazen hayr şerr olabilir.

Prof.Dr.Osman Öztürk